Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) erken çocukluk döneminde başlayan, dikkatsizlik, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik (sonunu düşünmeden hareket etme) belirtileri ile kendini gösteren okul çağı çocuklarının en sık görülen psikiyatrik bozukluğudur.
Çocukluk çağında %8-10 gibi oldukça yüksek bir oranda görülen DEHB, sadece psikiyatride değil, tıpta da en iyi araştırılmış bozukluklardan biridir.
Türkiye'de DEHB'nin okul çağı çocuklarındaki sıklığı %10 olup, 30 kişilik sınıfta 2-3 adet DEHB tanılı çocuk bulunabilmektedir.
DEHB'ye sıklıkla başka tanılar da eşlik etmektedir. Eşlik eden en önemli bozukluklardan biri de madde bağımlılığıdır. Çocukluk çağında DEHB tanısı almış olan olguların yaşamın ilerleyen dönemlerinde sigara, alkol, esrar, eroin, kokain ve diğer maddelere bağımlılık geliştirme olasılıkları oldukça yüksektir. Tedavi edilmemiş DEHB, sigara bağımlılığı riskini 3 kat, diğer maddelerin bağımlılığını ise 2 kat arttırmaktadır.
Madde kullanım bozukluğu (MKB) tanısı alan ergenlerde de oldukça sık oranda eşlik eden ek psikiyatrik bozukluklar görülmektedir. Eşlik eden psikiyatrik bozukluklardan en önemlilerinden biri de DEHB'dir. Ergenlik döneminde MKB tanısı alan olgularda %25-50 oranında DEHB eş tanısı olduğu gösterilmiştir. Yani madde bağımlılığı tanısı alan her iki ile dört kişiden biri DEHB tanısı almaktadır ve DEHB tanılı bireylerde sigara, alkol- madde kullanımı DEHB olmayan bireylere göre daha erken yaşta başlamakta, daha çabuk bağımlılık gelişmekte, daha fazla madde kullanımı söz konusu olmakta ve madde kullanımıyla ilgili işlev bozukluğu daha fazla olmaktadır.
Medyada çıkan yanlış haberler ve DEHB tedavisinde kullanılan bazı ilaçların renkli reçeteyle satılması nedeniyle ailelerin DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar nedeniyle çocuklarında bağımlılık gelişebileceği ile ilgili yersiz kaygıları olabilmektedir.
Ancak yapılan çalışmalar DEHB tedavisinde kullanılan ilaçların bağımlılık riskini kesinlikle arttırmadığı hatta DEHB'nin erken dönemde tedavi edilmesinin bu çocuklarda gelişebilecek olan bağımlılık riskini %85 azalttığını ortaya koymaktadır.
DEHB ve madde bağımlılığı arasındaki bu belirgin ilişki, okul çağı çocuklarında DEHB'nin tanınmasının ve tedavi edilmesinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Unutulmamalıdır ki DEHB tedavisinde her olguya kendi gereksinimlerine uygun bütüncül bir tedavi uygulamak gerekmekte olup, DEHB biyolojik nedenli bir hastalık olduğu başlıca tedavisi ilaç tedavisidir.